دندانهای ایمپلنت به عنوان استاندارد طلایی در درمان جایگزینی دندانهای از دست رفته شناخته میشوند. اما برای حفظ سلامت و طول عمر ایمپلنتها، عادات صحیح مراقبت و تمیز کردن نقش حیاتی دارند. در این مقاله، رایجترین اشتباهات در تمیز کردن ایمپلنت و نکات حرفهای را با شما به اشتراک میگذاریم.
1. چرا تمیز کردن ایمپلنت از تمیز کردن دندان طبیعی مهمتر است؟
ایمپلنتها مستقیماً به استخوان متصل شدهاند و به نظر میرسد ثابت هستند. اما بافتهای نرم اطراف آنها (خصوصاً لثه) منطقهای حساس به عفونتهای باکتریایی هستند. تمیز نکردن صحیح یا ناکافی ممکن است منجر به:
- پری ایمپلنت موکوزیتیس (التهاب لثه)،
- پری ایمپلنتیتیس (از دست رفتن استخوان)
شود که اغلب بدون درد پیشرفت میکند و در صورت تشخیص دیرهنگام ممکن است به از دست رفتن ایمپلنت بینجامد.
💡 نکته: عفونتهای پری ایمپلنت معمولاً بیصدا پیشرفت میکنند. بنابراین اگر اطراف ایمپلنت قرمزی، خونریزی یا طعم نامطبوع احساس کردید، فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید.
2. 7 روز اول: چگونه بعد از جراحی ایمپلنت تمیز کنیم؟
بعد از عمل ایمپلنت، باید پروتکلهای تمیز کردن خاص برای حمایت از بهبود بافت رعایت شود:
- 24 ساعت اول: دهان شسته نشود و مسواک زده نشود.
- از روز دوم به بعد: مناطق دیگر با مسواک نرم تمیز شوند ولی محل ایمپلنت محافظت شود.
- دهانشویه: دهانشویههای حاوی کلرهگزیدین که توسط دندانپزشک تجویز شده است، برای کاهش بار باکتری موثر هستند.
- شستشو با آب نمک 3 تا 4 بار در روز توصیه میشود.
- سیگار به شدت روند بهبود را کند میکند و باید ترک شود.
مطالعه پیشنهادی: آیا بعد از ایمپلنت درد داریم؟
3. چه مسواکها، خمیردندانها و محصولات تمیزکنندهای باید استفاده شود؟
✅ مسواک:
- مسواکهای با پرز نرم یا محصولاتی که برچسب «مسواک ایمپلنت» دارند، ترجیح داده میشوند.
- مسواکهای برقی (به ویژه نوع سونیک) با سریهای مناسب موثر هستند.
- زمان مسواک زدن: روزانه ۲ بار، هر بار ۲ دقیقه.
⚠️ خمیردندان:
- مواد ساینده (به خصوص سفیدکنندهها) به سطح ایمپلنت آسیب میرسانند.
- خمیردندانهایی با شاخص سایندگی پایین (RDA) که حاوی فلوراید و مناسب ایمپلنت باشند، انتخاب شوند.
4. تمیز کردن فضای بین دندانها: اجازه ندهید باکتریها عبور کنند!
🧼 نخ دندان و سوپرفلاس:
- بین ایمپلنت و دندانهای مجاور باید نخ دندان کشیده شود.
- برای تمیز کردن زیر پروتزهای ثابت، باید از نخهای مخصوص مانند «سوپرفلاس» استفاده شود.
🔁 مسواکهای بیندندانی:
- مسواکهای میکرو استوانهای یا مخروطی، فاصلهها را به طور موثر تمیز میکنند.
- قسمت فلزی آن باید پوشش پلاستیکی داشته باشد تا با سطح تیتانیوم تماس مستقیم نداشته باشد.
5. دهانشویه، تمیز کردن زبان و محصولات مکمل
- دهانشویههای کلرهگزیدین فقط برای مدت کوتاه (حداکثر ۱-۲ هفته) استفاده میشوند.
- برای استفاده روزانه، دهانشویههای بدون الکل، حاوی فلوراید و با خاصیت ضدباکتری انتخاب شوند.
- تمیز کردن زبان با کاهش بار باکتری دهان، سلامت ایمپلنت را بهبود میبخشد.
- بیمارانی که دچار خشکی دهان (کسرستومی) هستند، باید از اسپریها و ژلهای افزایشدهنده بزاق استفاده کنند.
مطالعه پیشنهادی: پسروی لثه پس از ایمپلنت
6. دفعات مراجعه به دندانپزشک باید چقدر باشد؟
بیماران ایمپلنت باید حداقل سالی ۲ بار برای معاینه نزد دندانپزشک بروند. اما:
- برای کسانی که سابقه مشکلات پری ایمپلنت داشتهاند، این بازه به ۳ ماه کاهش مییابد.
- در هر معاینه باید موارد زیر انجام شود:
- ارزیابی رادیوگرافی،
- کنترل پلاک و اندازهگیری عمق پاکت،
- بررسی حرکت ایمپلنت،
- انجام تمیز کردن حرفهای.
7. آیا تمیز کردن حرفهای لازم است؟ چه زمانی باید انجام شود؟
هرچند تمیز کردن در منزل مهم است، اما باکتریها ممکن است در برخی نقاط تجمع کنند. در این صورت:
- دندانپزشک با ابزارهای فیبر کربن یا سرهای پلاستیکی مخصوص، تمیز کردن اطراف ایمپلنت را انجام میدهد.
- دستگاههای التراسونیک با سریهای سازگار با ایمپلنت، پاکسازی دقیقتری دارند.
- تمیز کردن حرفهای حداقل سالی یک بار توصیه میشود.
8. استفاده از محافظ شبانه: محافظت در برابر دندانقروچه
- دندانقروچه (برکسیسم) به ایمپلنتها آسیبهای میکروتری میزند.
- برای افراد دارای این عادت، استفاده از محافظ شبانه توصیه میشود.
- محافظهای شبانه باید اختصاصی و تحت نظارت دندانپزشک ساخته و کنترل شوند.
9. نکات ویژه برای بیماران مبتلا به خشکی دهان (کسرستومی)
بزاق دهان یک آنتیباکتریال طبیعی است که تعادل دهان را حفظ میکند. بیماران با خشکی دهان:
- میتوانند از قرصها یا اسپریهای تحریککننده بزاق استفاده کنند،
- آدامس بدون قند برای تحریک بزاق مفید است،
- نوشیدن آب کافی و استفاده از ژلهای مرطوبکننده توصیه میشود،
- برخی داروها (ضدافسردگی، آنتیهیستامینها و غیره) ممکن است باعث خشکی دهان شوند. دندانپزشک باید مطلع شود.
مطالعه پیشنهادی: چند ایمپلنت برای کسی که هیچ دندانی ندارد لازم است؟
10. روتین روزانه مراقبت برای افزایش عمر ایمپلنتها
| عادت مراقبتی | فرکانس انجام |
|---|---|
| مسواک زدن با مسواک نرم | روزانه ۲ بار |
| استفاده از نخ دندان یا مسواک بیندندانی | روزانه ۱ بار |
| استفاده از دهانشویه بدون الکل | ۱ تا ۲ بار در روز |
| تمیز کردن زبان | روزانه ۱ بار |
| تمیز کردن حرفهای دندان | هر ۶ ماه یک بار (در صورت نیاز هر ۳ ماه یک بار) |
نتیجه: «تمیز کردن ایمپلنت = طول عمر ایمپلنت»
اگر ایمپلنتها به درستی مراقبت شوند، میتوانند بیش از ۲۰ سال در دهان به صورت سالم باقی بمانند. اما بهداشت ضعیف دهان، سیگار و برکسیسم میتواند این مدت را به شدت کاهش دهد.
🔍 به یاد داشته باشید: حتی بهترین ایمپلنت هم اگر مراقبت نشود، ممکن است از دست برود. بنابراین با دندانپزشک خود برنامه مراقبت شخصیسازی شده بسازید و به آن پایبند باشید.
📌 سوالات متداول (FAQ)
آیا میتوانم ایمپلنتهایم را با خمیردندان سفیدکننده مسواک بزنم؟
خیر. مواد ساینده ممکن است به سطح ایمپلنت و بافت لثه اطراف آن آسیب برسانند.
استفاده از نخ دندان اطراف ایمپلنت امن است؟
بله، اما باید با تکنیک صحیح استفاده شود. محصولات مخصوص مانند سوپرفلاس امنتر هستند.
آیا برکسیسم به ایمپلنتها آسیب میزند؟
بله. دندانقروچه فشار مکرر به ایمپلنت وارد میکند. استفاده از محافظ شبانه اهمیت دارد.
