Ortodonti, halk arasında “diş teli tedavisi” olarak bilinir ama aslında çene ve dişlerin ideal konumlandırılması sürecidir.
Tedavinin temel amaçları:
- Çapraşık dişleri düzeltmek
- Çene kapanış bozukluklarını gidermek (açık kapanış, çapraz kapanış vb.)
- Çiğneme fonksiyonunu iyileştirmek
- Estetik gülüş sağlamak
- Diş eti ve çene sağlığını korumak
Hastalar ilk geldiğinde “Hocam, sadece estetik için geldim.” der. Ama tedavi bittiğinde “Artık daha rahat çiğniyorum, çenem ağrımıyor.” diye geri bildirim verirler.
Ortodontik Tedavi Kaç Ay Sürer? Ortalama Süreler
Her vaka farklıdır ama genel ortalama:
- Hafif çapraşıklık: 6–12 ay
- Orta derecede çapraşıklık: 12–18 ay
- İleri vakalar: 18–24 ay
- Çene cerrahisi gereken durumlar: 24–36 ay
Çocuklarda kemikler daha esnek olduğu için tedavi süresi kısalır. Yetişkinlerde kemik sertliği arttığı için süre uzayabilir.
Tedavi Süresini Belirleyen Faktörler
1. Yaş Faktörü
- Çocuklar: Büyüme çağında tedavi daha hızlı ilerler. Örneğin 10 yaşında hafif çapraşıklık 9–12 ayda çözülebilir.
- Gençler: Ergenlik döneminde kemikler hâlâ geliştiği için süreç erişkinden daha kısa sürer.
- Yetişkinler: Tedavi yapılabilir ama süre genellikle 18–24 ayı bulur.
2. Çapraşıklığın Derecesi
- Küçük boşluk veya hafif çapraşıklık: Şeffaf plak ile 6–9 ayda düzelebilir.
- Orta düzey çapraşıklık: Diş teli ile 12–18 ay.
- İleri vakalar: 2–3 yıl.
3. Kullanılan Tedavi Yöntemi
- Metal Braket: En hızlı ve dayanıklı yöntemdir.
- Seramik / Estetik Braket: Daha estetik ama sürtünme fazladır → biraz daha uzun sürebilir.
- Lingual Ortodonti (içten tel): Görünmezdir ama süre genellikle 1–2 ay daha uzun olur.
- Şeffaf Plak (Invisalign vb.): Estetik açıdan avantajlıdır. Ancak sürenin kısa olması tamamen hastanın disiplinine bağlıdır (günde 20–22 saat takılmalı).
4. Hastanın Uyumu
- Randevulara düzenli gitmek
- Braketlere zarar vermemek
- Şeffaf plakları tam süre takmak
- Ağız hijyenine dikkat etmek
En uyumlu hasta bile telini sık sık kırdırıyorsa süre 3–4 ay uzayabilir.
5. Ekstra İşlemler
- Çekim gerekiyorsa → süre +2–4 ay uzar.
- Çene cerrahisi gerekiyorsa → tedavi toplamda 2–3 yıl sürebilir.
Ortodontik Tedavi Adım Adım Süreç
1. Muayene ve Planlama (1–2 Hafta)
- Klinik muayene, panoramik film, gerekirse sefalometrik film alınır.
- Dijital tarama yapılır, ölçüler çıkarılır.
- Kişiye özel tedavi planı hazırlanır.
2. Hazırlık Aşaması (1–2 Hafta)
- Gerekirse diş çekimi yapılır.
- Dolgular ve ağız temizliği tamamlanır.
- Hijyen eğitimi verilir.
3. Braket veya Plak Uygulaması (1 Gün)
- Metal/seramik braketler dişe yapıştırılır.
- Şeffaf plak kullanılacaksa ilk set teslim edilir.
4. Düzenli Kontroller (Her 4–6 Hafta)
- Teller sıkılır veya yeni plak verilir.
- Ortalama 12–24 ay boyunca bu süreç devam eder.
5. Pekiştirme Dönemi (6–12 Ay)
- Tedavi sonrası dişlerin tekrar kaymaması için retainer (şeffaf plak veya sabit tel) kullanılır.
- Bu dönem tedavinin başarısı için en kritik aşamadır.
Ortodontik Tedavi Türlerine Göre Süre
Metal Braket Tedavisi
- Ortalama: 12–24 ay
- Avantaj: Daha hızlı hareket sağlar.
- Dezavantaj: Görünürlüğü fazladır.
Seramik Braket Tedavisi
- Ortalama: 14–26 ay
- Avantaj: Daha estetik görünür.
- Dezavantaj: Sürtünme yüksek → biraz daha uzun sürebilir.
Lingual Ortodonti (İçten Tel)
- Ortalama: 18–30 ay
- Avantaj: Dışarıdan görünmez.
- Dezavantaj: Dil tahrişi yapabilir, süre daha uzun olabilir.
Şeffaf Plak (Aligner)
- Ortalama: 6–18 ay
- Avantaj: Görünmez, takıp çıkarılabilir.
- Dezavantaj: Hasta plakları yeterince takmazsa tedavi 1–2 yıl sürebilir.
Tedavi Süresini Kısaltmak İçin İpuçları
- Randevuları aksatmamak
- Braketlere zarar vermemek (sert yiyeceklerden kaçınmak)
- Ağız hijyenine dikkat etmek
- Şeffaf plakları günde en az 20–22 saat takmak
- Pekiştirme döneminde retainer’ı düzenli kullanmak
Ortodontik Tedavinin Sonuçları
Estetik Faydalar
- Simetrik, düzgün ve beyaz dişler
- Daha genç ve estetik görünüm
- Gülerken özgüven artışı
Fonksiyonel Faydalar
- Çiğneme fonksiyonunun düzelmesi
- Çene eklemi ağrılarının azalması
- Diş eti sağlığının korunması
Psikolojik Faydalar
- Sosyal hayatta daha rahat gülümseme
- Özgüvenin artması
- Daha kaliteli yaşam
Sık Sorulan Sorular
Tedavi sırasında ağrı olur mu?
İlk günlerde baskı hissi olur ama birkaç gün içinde geçer.
Ortodontik tedavi bittikten sonra dişler geri döner mi?
Eğer pekiştirme aparatı kullanılmazsa geri dönebilir.
Şeffaf plak tedavisi diş telinden daha mı hızlı?
Hafif–orta çapraşıklıklarda şeffaf plak daha hızlıdır, ama ileri vakalarda tel daha etkili olur.
