Diş çürükleri, modern diş hekimliğinde en sık karşılaşılan sorunlardan biridir. Tedavi edilmediğinde hem ağrıya hem de dişin kaybına yol açabilir. Çürük tedavisinde amaç, dişin çürüyen kısmını temizledikten sonra oluşan boşluğu dayanıklı bir malzeme ile doldurmak ve dişin işlevini geri kazandırmaktır. İşte bu noktada, uzun yıllardır kullanılan amalgam dolgu, diş hekimliğinin klasik ama hâlâ etkili tedavi yöntemlerinden biri olarak karşımıza çıkar.
Amalgam Dolgu Nedir?
Amalgam dolgu, halk arasında “gümüş dolgu” olarak bilinir. Gümüş, kalay, bakır ve cıva gibi metallerin birleşiminden oluşan bir alaşımdır. Bu karışım, dişin boşluğuna yerleştirildiğinde kısa sürede sertleşir ve dişin eski gücünü geri kazandırır.
Yapısındaki metal elementler sayesinde son derece dayanıklıdır. Özellikle arka dişlerdeki (azı dişlerinde) çiğneme kuvvetine karşı yüksek direnç gösterir. Bu yüzden geçmişte olduğu gibi bugün de birçok diş hekimi, geniş çürüklerde amalgam dolguyu güvenle tercih etmektedir.
Amalgam Dolgu Nasıl Yapılır?
Amalgam dolgu tedavisi genellikle tek seansta tamamlanır. İşlem öncesi diş hekimi, dişin çürük kısmını detaylı şekilde temizler ve bölgeyi steril hale getirir. Ardından metal tozları ile cıva karıştırılarak macun kıvamında bir amalgam elde edilir. Bu karışım dişin boşluğuna dikkatlice yerleştirilir ve dişin doğal formuna uygun şekilde şekillendirilir.
Dolgu kısa süre içinde sertleşir ve hastanın diş fonksiyonunu geri kazandırır. Son olarak, diş hekimi ısırma yüksekliğini kontrol eder ve dolgunun pürüzsüz hale gelmesi için yüzeyi parlatır. Tüm süreç ortalama 30-40 dakika sürer.
Amalgam Dolgunun Avantajları
Amalgam dolgular uzun yıllardır kullanılan, klinik olarak kendini kanıtlamış tedavilerdir. En büyük avantajı, sağlamlığı ve dayanıklılığıdır. Bu dolgu türü, yüksek çiğneme kuvvetine maruz kalan bölgelerde bile uzun yıllar formunu koruyabilir.
Ayrıca uygulama süresi kısadır ve nemli ortamlarda bile başarılı bir şekilde yerleştirilebilir. Bu yönüyle çocuklar veya uzun süre ağzını açık tutmakta zorlanan kişiler için de avantaj sağlar. Uygulama maliyeti de diğer modern dolgu türlerine kıyasla daha uygundur.
Amalgam Dolgunun Dezavantajları
Her tedavide olduğu gibi amalgam dolguların da bazı dezavantajları vardır. En belirgin olumsuz yönü estetik açıdandır; çünkü gri-metal bir görünüme sahiptir. Bu nedenle ön dişlerde değil, genellikle arka dişlerde tercih edilir.
Ayrıca metalin ısıyı iletme özelliği nedeniyle, tedavi sonrası sıcak veya soğuk hassasiyeti yaşanabilir. Ancak bu genellikle birkaç gün içinde kaybolur.
Bazı hastalar amalgam dolgudaki cıva içeriği nedeniyle endişe duyar, fakat diş hekimliğinde kullanılan cıva miktarı oldukça düşüktür ve bağlanmış formdadır. Bu nedenle sağlıklı bireyler için risk oluşturmaz.
Amalgam Dolgu Ne Kadar Dayanır?
Amalgam dolgular, doğru uygulandığında ortalama 10 ila 15 yıl, bazen 20 yıla kadar kullanılabilir. Bu süre dişin konumuna, kişinin ağız hijyenine, beslenme alışkanlıklarına ve diş sıkma gibi alışkanlıkların varlığına göre değişir.
Düzenli diş hekimi kontrolleriyle amalgam dolgular uzun yıllar sağlıklı bir şekilde görevini sürdürür.
Amalgam Dolgu Zararlı mı?
Amalgam dolguların içinde cıva bulunduğu için zaman zaman zararlı olup olmadığı konusunda endişeler oluşur. Ancak uluslararası sağlık otoriteleri, diş dolgularında kullanılan cıva miktarının insan sağlığı için tehlikeli olmadığını belirtmektedir.
Cıva, dolgu içinde diğer metallerle birleşerek sabit bir bileşik oluşturur ve bu nedenle vücuda zarar verebilecek şekilde serbest hale geçmez.
Yine de hamileler, emziren anneler ve küçük çocuklarda diş hekimleri genellikle alternatif dolgu malzemelerini tercih eder.
Amalgam dolgu yaptırmış bir kişinin dolgusunu sadece “cıva var” diye değiştirmesi önerilmez. Çünkü söküm sırasında gereksiz yere cıva buharı açığa çıkabilir. Ancak dolgu çatlamış, aşınmış veya sızıntı yapıyorsa kontrollü bir şekilde yenilenebilir.
Amalgam Dolgu mu, Kompozit Dolgu mu?
Hangi dolgu türünün seçileceği; dişin konumuna, çürüğün büyüklüğüne ve hastanın estetik beklentisine göre belirlenir.
| Kriter | Amalgam Dolgu | Kompozit Dolgu |
| Renk | Metalik gri | Diş renginde |
| Dayanıklılık | Çok yüksek | Orta-yüksek |
| Uygulama süresi | Kısa | Daha uzun |
| Estetik görünüm | Zayıf | Mükemmel |
| Kullanım alanı | Arka dişler | Ön ve arka dişler |
Öneri: Arka dişlerde fonksiyon ön plandaysa amalgam dolgu, estetik bölgelerde ise kompozit dolgu tercih edilmelidir.
Amalgam Dolgu Sonrası Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Tedaviden sonraki ilk iki saat boyunca herhangi bir şey yemek veya içmek önerilmez. Dolgu tamamen sertleşmeden önce yapılan çiğneme hareketleri, yüzeyin bozulmasına neden olabilir.
İlk birkaç gün içinde sıcak-soğuk hassasiyeti hissedilebilir. Bu durum genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden geçer.
Düzenli diş fırçalama, diş ipi kullanımı ve yılda en az iki kez hekim kontrolü, amalgam dolguların ömrünü uzatır.
Sıkça Sorulan Sorular
Amalgam dolgu yaptırmak ağrılı bir işlem midir?
Hayır. Amalgam dolgu tedavisi lokal anestezi altında yapılır, bu nedenle işlem sırasında ağrı hissedilmez. Hekim dişi uyuşturduktan sonra çürüğü temizler ve dolguyu yerleştirir. Dolgu sonrası birkaç gün hafif hassasiyet yaşanması ise normaldir. Bu hassasiyet, dolgunun çevre dokulara alışmasıyla kısa sürede kaybolur. Eğer ağrı uzun sürüyorsa veya ısırma sırasında rahatsızlık hissediyorsanız, kontrol için hekiminize başvurmanız gerekir.
Amalgam dolgudaki cıva sağlığa zarar verir mi?
Amalgam dolguda kullanılan cıva, diğer metallerle birleşerek stabil bir bileşik haline gelir. Bu sayede vücuda zarar verebilecek düzeyde serbest cıva yayılımı olmaz. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Türk Diş Hekimleri Birliği, amalgam dolguların yetişkin bireylerde güvenle kullanılabileceğini belirtmektedir.
Ancak cıva içeren dolgu malzemeleriyle ilgili hassasiyeti olan kişilerde veya hamilelik döneminde alternatif dolgu türleri tercih edilebilir.
Mevcut amalgam dolgumu değiştirmeli miyim?
Eğer dolgunuz sağlam, kenar sızıntısı veya çürük belirtisi yoksa sadece estetik nedenlerle değiştirmeniz gerekmez. Amalgam dolgular uzun yıllar sorunsuz şekilde işlev görebilir. Ancak dolgu kenarında renk değişimi, çatlak, sızıntı ya da çürük oluşmuşsa diş hekiminiz dolguyu değiştirmenizi önerebilir.
Değişim işlemi, güvenli bir şekilde amalgamın sökülmesi ve yerine kompozit (beyaz) dolgu veya porselen dolgu uygulanmasıyla yapılır.
Amalgam dolgu düşerse ne yapılmalı?
Nadiren de olsa amalgam dolgular yıllar içinde kırılabilir veya düşebilir. Böyle bir durumda yemek yemeyi bırakmalı, düşen parçayı saklamalı ve en kısa sürede diş hekiminize başvurmalısınız. Dişin açık kalan yüzeyi bakterilere karşı savunmasız kalır ve çürük hızla ilerleyebilir. Bu nedenle müdahale geciktirilmemelidir.
Amalgam dolgu yerine hangi alternatifler kullanılabilir?
Günümüzde amalgam dolgulara alternatif olarak kompozit (beyaz) dolgular, porselen inlay/onlay restorasyonlar veya cam iyonomer dolgular kullanılmaktadır. Bu seçeneklerin her biri estetik açıdan daha doğal bir görünüm sağlar. Hangi dolgu türünün sizin için uygun olduğunu belirlemek için diş hekiminiz, dişin konumunu ve çürüğün büyüklüğünü değerlendirir.
Ömer Istanbul Dental Center’da Uzman Yaklaşım
Ömer Istanbul Dental Center’da, her hastanın diş yapısına ve estetik beklentilerine göre en uygun dolgu yöntemi belirlenir.
Amalgam dolgu gibi klasik yöntemlerden modern kompozit dolgu uygulamalarına kadar geniş bir yelpazede tedavi seçeneği sunulur.
Uzman diş hekimlerimiz, diş sağlığınızı uzun yıllar koruyacak çözümler üretmek için en güncel materyalleri ve teknikleri kullanmaktadır.
